Göz Travması Nedir?

Göz travmaları, göz çevresi dokuları (adnexler) ve göz küresini etkileyen ciddi yaralanmalardır. Bu tür travmalar, kalıcı görme kayıplarının en sık nedenleri arasında yer alır.

Göz yaralanmaları sonrası yapılacak doğru müdahaleler, hasarın ilerlemesini engelleyebilir; ancak yanlış uygulamalar kalıcı görme kaybına yol açabilir. Bu nedenle, travma türünü tanımak ve göz acil durumlarında hekime başvuru öncesi doğru adımları bilmek büyük önem taşır.

Kliniklerde en sık karşılaşılan üç temel göz travması türü:

  • Künt göz travmaları
  • Delici göz yaralanmaları
  • Kimyasal (kostik madde) göz yaralanmaları

 

     

      1. Künt Göz Travmaları Nelerdir? Hekime Başvurana Kadar Ne Yapılmalı?

Künt göz travmaları, sivri veya kesici olmayan cisimlerin çarpması ya da darp sonucu oluşur. Travmanın şiddetine bağlı olarak:

  • Hafif kızarıklık ve şişlik,
  • Göz kapağı ödemi,
  • Göz önünde (hifema) veya arkasında (vitreus hemorajisi) kanama,
  • Görme siniri hasarı (optik nöropati),
  • Retina ödemi (commotio retina), retina yırtığı,
  • Ciddi durumlarda kornea veya sklera yırtılması (rüptür) gelişebilir.

İlk Müdahale:

  • Göz küresinin bütünlüğü bozulmamışsa, göz çevresi serum fizyolojik veya temiz su (yaklaşık 500 ml – 1 litre) ile bolca yıkanmalıdır.
  • Hareketli toz veya yabancı cisimler dikkatlice çıkarılabilir; ancak göze saplanmış cisimler kesinlikle çıkarılmamalıdır.
  • Göz bütünlüğü korunmuşsa, şişlik ve morluğu azaltmak için buz uygulaması yapılabilir.

Her durumda, görme kaybı olmasa bile mutlaka göz hekimi muayenesi gereklidir.

 

     2. Delici Göz Yaralanmaları Nelerdir? Hekime Başvuru Öncesi Ne Yapılmalı?

Delici göz yaralanmaları genellikle cam, metal parçası, ağaç dalı, kesici-delici aletler gibi cisimlerin göze girmesiyle oluşur. Bu tür travmalar, gözün bütünlüğünü bozarak ciddi hasarlara yol açabilir.

Belirtiler:

  • Göz kapağında veya göz beyazında (sklera) kesiler,
  • Kornea veya konjonktiva yaralanmaları,
  • Gözyaşı kanalı kesisi,
  • Görme bulanıklığı veya gözde şekil bozukluğu.

İlk Müdahale:

  • Göz, temiz veya steril gazlı bez ile hafifçe kapatılmalıdır.
  • Göze saplanmış cisimler asla çıkarılmamalıdır.
  • Göz küresine elle veya başka bir cisimle baskı yapılmamalıdır.
  • En kısa sürede göz acil servisine veya göz hekimine başvurulmalıdır.

Dışarıdan belirgin bir hasar görülmese bile delici travmalar sonrası muayene şarttır. Çünkü iç dokularda gizli hasar olabilir.

 

     3. Kimyasal Göz Yaralanmaları Nelerdir? Hekime Ulaşmadan Önce Ne Yapılmalı?

Kimyasal göz yanıkları, temizlik maddeleri, kostik kimyasallar veya kireç gibi asit ya da baz içeren maddelerin göze temasıyla meydana gelir. Bu temas, birkaç saniye içinde ciddi dokusal hasarlara yol açabilir.

Belirtiler:

  • Gözde yanma, batma, sulanma, kızarıklık,
  • Görme bulanıklığı,
  • İleri durumlarda kornea beyazlaması veya kalıcı yapışıklıklar.

İlk Müdahale:

  • Göz temas sonrası hemen bol su veya serum fizyolojik ile yıkanmalıdır.
  • Gözde yapışmamış kimyasal maddeler (örneğin kireç parçaları) yıkama ile uzaklaştırılmalıdır.
  • Yıkama sonrası rahatlama olsa bile göz hekimine mutlaka başvurulmalıdır.

Kimyasal maddelerin etkisi saatler veya günler içinde artabilir. Kimyasal göz yaralanmalarında ilk müdahaleler hızlı ve doğru şekilde yapılmazsa kalıcı görme kayıpları gelişebilir. Bu nedenle göz hekimine başvurmayı ihmal etmeyin.

 

Göz Travmalarında En Önemli Adım — Zamanında Müdahale

Göz, vücudun en hassas organlarından biridir. Bu nedenle göz travması sonrası ilk yardım ve hızlı tıbbi müdahale görme kaybının önüne geçmekte kritik rol oynar.

Gözünüze bir darbe, yabancı cisim veya kimyasal madde teması olduysa, kendi müdahaleniz sonrası mutlaka bir göz hekimi tarafından muayene edilmelisiniz.

Erken tanı ve doğru tedavi, görme yetisinin korunmasında en etkili adımdır.

 

 

 

Tarih: 12.11.2025

maya göz