Ambliyopi, yani halk arasında bilinen adıyla göz tembelliği, tek veya iki gözde yapısal bir bozukluk olmamasına rağmen görme gelişim döneminde görme keskinliğinin azalmasıyla ortaya çıkan nörogelişimsel bir görme problemidir.

Tam düzelmeye rağmen iki göz arasında en az iki sıra fark bulunması veya her iki gözde de görme seviyesinin beklenen düzeyin altında olması, ambliyopi tanısını destekler.

 

Ambliyopi Ne Kadar Sık Görülür?

Ambliyopi, toplumun yaklaşık %2-3’lük bir kesimini etkileyen oldukça yaygın bir durumdur. Özellikle erken teşhis ve tedavi, kalıcı görme kayıplarının önlenmesinde büyük önem taşır.

 

Göz Tembelliği (Ambliyopi) Neden Olur? - Ambliyopi Çeşitleri

Ambliyopi farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. En sık görülen ambliyopi türleri:

1. Refraktif Ambliyopi (Kırma Kusuruna Bağlı Ambliyopi)

Miyopi, hipermetropi veya astigmatizma gibi yüksek kırma kusurları veya iki göz arasında belirgin numara farkı olduğunda gelişir.

2. Şaşılık Ambliyopisi

Göz kayması (şaşılık) nedeniyle beyin bir gözün görüntüsünü baskılar ve o göz tembelleşir.

3. Deprivasyon (Yoksunluk) Ambliyopisi

Doğumsal katarakt, kapak düşüklüğü (ptozis), kornea bulanıklığı gibi durumlarda retinaya net görüntü düşmemesi sonucu oluşur.

 

Ambliyopi İçin Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlar göz tembelliği riskini artırır:

  • Yüksek kırma kusuru veya gözler arasında farklı numara olması
  • Şaşılık
  • Erken doğum, düşük doğum ağırlığı
  • Ailede şaşılık veya göz tembelliği öyküsü
  • Nörolojik gelişim problemleri

 

 

Göz Tembelliği Neden Önemlidir?

Göz tembelliği yalnızca görme keskinliğinin azalması değildir. 

Aşağıdaki fonksiyonları da olumsuz etkiler:

  • Binoküler (iki gözle) görme
  • Derinlik ve hareket algısı
  • Renk algısı
  • Göz-el koordinasyonu

Bu nedenle okul başarısından motor becerilere hatta ilerideki meslek seçimlerine kadar pek çok alanı etkileyebilir.

 

Göz Tembelliği Belirtileri - Çocuklarda Ambliyopi Nasıl Anlaşılır?

Ambliyopi çoğu zaman dışarıdan fark edilmez. Ancak şu belirtiler uyarıcıdır:

  • Bir gözünü kısma
  • Başını yana eğerek bakma
  • Cisimleri çok yakından inceleme
  • Televizyona yakın oturma
  • Göz kayması (şaşılık)
  • Okuma sırasında çabuk yorulma

En güvenilir tanı yöntemi rutin göz muayenesidir.

 

Göz Tembelliği Nasıl Teşhis Edilir?

Ambliyopi tanısı, uzman bir göz doktoru tarafından yapılan detaylı oftalmolojik muayene sonucunda kesin olarak konulur.
Erken tanı, tedavinin başarısı açısından kritik öneme sahiptir.

 

Göz Tembelliği Nasıl Önlenir?

Ambliyopiyi önlemenin en etkili yolu düzenli göz muayenesidir.

Önerilen tarama dönemleri:

  • Yeni doğan
  • İlk 3 yaş
  • Ailede göz tembelliği veya şaşılık varsa daha sık kontrol

Erken fark edilen ambliyopi, çok daha kolay tedavi edilir.

 

Göz Tembelliği Tedavisinin Amacı

Temel amaç, baskın gözün etkinliğini azaltarak tembel gözün aktif çalışmasını sağlamak ve görme seviyesini yükseltmektir.

 

Ambliyopi (Göz Tembelliği) Tedavisi

Ambliyopi tedavisi uzun soluklu, sabır ve aile iş birliği gerektiren bir süreçtir.
Tedavi, göz tembelliğinin nedenine göre planlanır:

Cerrahi tedavi: Doğumsal katarakt, göz kapağı düşüklüğü veya şaşılık gibi yapısal nedenler varsa öncelikle cerrahi müdahale yapılır. Daha sonra göz tembelliği tedavisine başlanır.

Optik düzeltme: Kırma kusuru gözlükle düzeltilir.

Kapama tedavisi: İyi gören gözün belirli süre kapatılarak tembel gözün çalıştırılmasıdır. Genellikle günde 4-6 saat uygulanır.

Farmakolojik bulanıklaştırma: İyi gören göze damla veya lens ile bulanıklık verilerek zayıf gözün çalışması sağlanabilir.

 

Kapama Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Kapama sırasında çocuğun gözlüğünü takması
  • Kapama, ışık geçirmeyen özel bantlarla yapılmalıdır.
  • Çocuk bu süreçte aktif olmalı; boyama, okuma, oyun gibi aktivitelerle tembel gözünü kullanmalıdır.

Tedavi süresi çocuğun yaşına, ambliyopinin derecesine ve tedaviye yanıtına göre belirlenir. Görme seviyeleri eşitlendiğinde kapama süresi yavaş yavaş azaltılır.

 

Alternatif Ambliyopi Tedavileri

Neurovision Tedavisi: 9-55 yaş arası, görme seviyesi %20’nin üzerinde olan hastalarda kullanılan yazılım tabanlı, kişiye özel interaktif bir tedavi yöntemidir.

Binoküler (Dikoptik) Tedaviler: Her iki göze farklı görüntüler verilerek gözler arası baskılanmayı azaltmak amaçlanır.

 

Göz Tembelliği Kaç Yaşına Kadar Tedavi Edilir?

Ambliyopi tedavisi ne kadar erken başlarsa o kadar başarılıdır.
En etkili dönem: 0-8 yaş arası
Ancak yetişkinlerde de (özellikle yeni nesil dijital tedavilerle) belirli ölçüde iyileşme mümkündür.

 

Erken Tanı Hayat Kurtarır

Ambliyopi, erken dönemde fark edilmezse kalıcı görme kayıplarına yol açabilir.
Bu nedenle, çocuklarda rutin göz muayenesi yaptırmak, sağlıklı bir görsel gelişim için son derece önemlidir.

Erken tanı, doğru tedavi ve düzenli takip ile göz tembelliği büyük oranda tedavi edilebilir.

 

 

 

Tarih: 31.10.2025

maya göz